یکی از اعمالی که در زمان غیبت کبری به آن بسیار توصیه شده است، صدقه در حد توانایی برای سلامتی وجود مقدس امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف) می باشد.که در رابطه ی با این عمل ممکن است در ذهن پرسش هایی مطرح شود. برای پاسخ به این پرسش ها اول باید ببینیم که صدقه برای امام زمان با چه نیت هایی داده می‌شود؟
1- صدقه برای سلامتی امام زمان (علیه السلام): در روایات فراوانی از اهل‌بیت (علیهم السلام) آمده که پرداخت صدقه رفع قضا و بلا می‌کند.از این رو ارادتمندان حضرت بقیةالله (علیه السلام) که سلامتی وجود مقدس آن حضرت مهم ترین آرزو و خواسته آنان است، کاملاً جا دارد که بیش از هر کس دیگری در حد توانایی خود برای سلامتی آن حضرت صدقه دهند. در این حالت است که سوال بالا مطرح می‌شود:
"وجود و بقای آن امام بزرگوار با عنایات الهی انجام گرفته و می‌گیرد، حال چنین وجود مبارکی که سالیان سال است بر طبق اعتقاد شیعه به دنیا آمده و خداوند ایشان را حفظ نموده، چه نیازی به صدقه ی ما دارد؟!"
در جواب باید گفت که صدقه برای سلامتی و جلوگیری از بیماری‌های آن حضرت می باشد و آن حضرت هم مانند سایر انسان ها مریض می‌شوند. در تاریخ زندگانی حضرت پیامبر و امامان معصوم (علیهم السلام) نیز بسیار دیده می‌شود که آن بزرگواران مریض می‌شدند و حتی در بعضی وقت ها برای رفع بیماری صدقه می دادند و یا گوسفند ذبح می کردند.که پیامبر خدا (صلى الله علیه وآله) فرموده اند: «صدقه بدهید و بیماران خود را با صدقه درمان کنید؛ زیرا صدقه از پیشامدهاى ناگوار و بیماری ها جلوگیرى مىکند و بر عمر و حسنات شما مىافزاید». (کنز ، ج6، ص371)
وجود مقدس امام زمان (علیه السلام) هم یکی از آنان است و از این قاعده خارج نمی باشند. و البته از طرفی سایر معصومین (علیهم السلام) در معرض آسیب‌های دیگری هم بوده‌اند و در آخر دشمنان آنها را به شهادت رسانده اند، ولی خواست خدا بر حفظ و بقای آن آخرین ذخیره الهی قرار گرفته و خداوند خود، آن حضرت را از گزند هر گونه قضا و بلایی حفظ خواهد کرد، تا به امر الهی زمان ظهور فرا رسد و ایشان بر همه آشکار شوند و جهان را پر از عدل و داد کنند.
2- صدقه از طرف امام زمان(علیه السلام): انسان به نیابت از آن حضرت صدقه می‌دهد تا به این وسیله برای آن حضرت ثواب و پاداشی حاصل شود، همانطور که به نیابت از آن حضرت حج انجام داده می شود و یا به نیابت از آن حضرت قرآن خوانده می شود. در این‌گونه صدقه دادن هیچ سوالی مطرح نمی شود، زیرا سخنی از سلامتی برای آن حضرت، مطرح نشده است و فقط پرسیده می شود که آیا این کار مبنای روایی و عقلی دارد یا خیر؟
برای پاسخ دو روایت از روایت هایی را که به این موضوع مربوط می شود را در زیر بررسی می کنیم:
1- موسی بن قاسم می‌گوید: به امام جواد(علیه السلام) عرض کردم تصمیم داشتم که به نیابت از شما و پدرتان ـ علی بن موسی الرضا(علیه السلام) ـ طواف نمایم، اما مردم می‌گویند به نیابت از امامان و اوصیا نمی‌توان طواف کرد. حضرت فرمودند: «هر مقدار که برایت ممکن است به نیابت از ما طواف کن و این امر جایز است». سپس از آن حضرت سؤال کردم که آیا می‌توانم از طرف مادرتان حضرت فاطمه(سلام الله علیها) طواف کنم؟ حضرت فرمودند: «این کار را بسیار انجام بده همانا این بهترین چیزی است که انجام خواهی داد». ( وسایل الشیعه، ج 5، ص 367، ح 7)
2- امام صادق(علیه السلام) می‌فرماید: «چه چیز باز می‌دارد شما را که نسبت به والدین خود در حال زنده بودن و پس از مرگشان نیکی نماید، از سوی آنان نماز بگزارد، از طرف ایشان صدقه بدهد، حج بجای آورد و روزه بگیرد، پس آنچه انجام داده برای آنان خواهد بود و مثل آن ثواب برای او است. پس خداوند عزّوجلّ به خاطر نیکی و صله‌اش، خیر بسیاری برای او خواهد افزود». ( اصول کافی، ج 2، ص 159، باب والدین، حدیث 1)
از مشاهده این دو روایت و روایت های مشابه آنها که در کتاب های حدیث نقل شده است معلوم می‌شود که صدقه دادن، نماز خواندن و به جای آوردن حج و انجام کارهای خیر به نیابت از افراد زنده و مرده نه تنها جایز، بلکه مستحب است و به این کار سفارش شده ایم، و چه کسی عزیزتر و گرامی تر از امام زمان(علیه السلام) که اصلاح بسیارى از امور دنیا و آخرتمان وابسته به وجود و سلامتى آن حضرت است و این مطلب به دلیل عقل و نقل تایید می شود و حتی باید ایشان از جان خودمان هم عزیزتر باشند و از حضرت پیامبر(صلی الله علیه و اله و سلم) نقل شده است که «هیچ بندهای ایمان نیاورد، مگر آن که من نزد او از خودش محبوبتر باشم وفرزندانم از فرزندانش نزد او محبوبتر باشند..... » (علل الشرایع، ج1، ص140) پس بجاست که در صدقه دادن هم مانند دعا کردن، آن حضرت را بر خود و خانواده مان مقدم بدانیم، حالا فرقی نمی‌کند که این صدقه را برای سلامتی آن وجود مقدس بدهیم و یا به خاطر ثوابش به نیابت از آن بزرگوار به ایشان هدیه کنیم که هر دو حالت در سیره و روش بزرگان و سفارشات آنها وجود داشته است.
نکته بسیار مهم:
بدون شک آن حضرت نیازی به صدقه و دعاى ما ندارد و اصلا مقدارش هم مهم نیست بلکه ابراز ارادت به آن بزرگوار و اعلام تبعیت از آن حضرت، نشانهها و علایمی دارد که از آن جمله میتوان علاقه به سلامتی حضرت را عنوان کرد و انجام این کارها از شؤون اظهار بندگى و ادای بعضی از حق های آن حضرت است و راهی براى جلب رضایت خدا و عنایات حضرت حق و حضرت بقیةالله الاعظم (علیه السلام) نسبت به شخص پرداخت کننده خواهد شد.
پس آثار صدقه به انفاق کنندگان آن مىرسد مخصوصا اگر انفاق براى اظهار محبت و دعا براى وجود مقدس امام علیه السلام باشد و بی‌تردید وقتی با اهدای صدقه و قربانی به نیت سلامتی مولا از آن حضرت دفع بلا شد، از آن‌جا که امام محبوب‌ترین و عزیزترین عبد صالح نزد خداوند است، خداوند و خود حضرت مارا مشمول عنایات و الطاف بیش‌تری قرار خواهند داد. پس این فرصت راه‌یابی به درگاه خداوند و امام عصر روحی فداه را نباید از دست داد.
